Santa Barbararen eskultura

30eko hamarkada Hileko pieza
Abenduaren 4an Santa Barbara eguna ospatzen da, meatzarien eta artilleroen santua. Horregatik aurkezten dizuegu hilabete honetan Santa Barbara irudikatzen duen igeltsu polikromatuzko eskultura hau. 2019an Museoaren fondoen parte izatera pasa zen Eibarko Proba Bankuaren dohaintzari esker.
Card image cap

Santa Barbara, printzesa eta martiria, eskulturan ikus dezakegunez, emakume gazte batek irudikatzen du. Esku batean martirioaren ikurra den palmondoa darama, eta beste eskua hiru leihoko dorre batean bermatzen da, Hirutasun Santuaren fedearen babesleku, eta buruan koroa bat darama, printzesa izateagatik.  Santa hau 218. urtean jaio zen Nikomedian, Asia Txikiko ipar-mendebaldeko hiri batean, gaur egungo Turkiako Izmitean. Kondairak dioenez, bere aitak, Dioskouro izeneko erromatar batek, bere alaba giltzapetu zuen bere kristautasunari uko egitera behartzeko. Bere sinesmenak sinbolizatzeko, logelan hiru leiho irekitzera bultzatu zituen arkitektoak, Trinitatea tipifikatuz, aitak agindutako bi leihoen ordez. Jakin zuenean, aitak berak lepoa moztu zion. Ezpata oraindik goian zegoela, tximista bat erori zen aitak eusten zuen ezpataren gainera, aita suntsituz eta errez, errauts bihurtu arte. Eroritako tximista Barbararen heriotzagatik errebantxa bat zela zirudienez, tximisten eta trumoien aurkako babeslea bihurtu zen legendaz.

Hortik eratortzen da "trumoia denean, Santa Barbara" esamoldea, hainbatetan erabiltzen dena, bai arazo baten konponbidean soilik pentsatzen dutenak aipatzeko, arazo hori oso agerikoa denean, bai besteengan soilik haien laguntza behar dutenean pentsatzen dutenak aipatzeko.

Errege Akademiaren hiztegiaren arabera, “santabárbara erre, edo lehertu” esamoldeak muturreko erabaki bat hartzea esan nahi du, erabilitako bitartekoek eragin ditzaketen kalteei erreparatu gabe.

1.mendeko industrian ohikoa zen erlijio-ikonografiara jotzea, kasu askotan eraikin garrantzitsuenetan nagusi ziren eskulturekin. Gipuzkoako beste adibide batzuk ditugu Irungo Porcelanas Bidasoa buru zuen Junkaleko Ama Birjina edo Legazpiko Bellota Herramientas lantegiko San Jose. Hori guztia eremu laikoa eta erlijiosoa bereiztea oso zaila zen garaian, azken horrek ia jarduera guztiak hartzen baitzituen barnean, besteak beste, ekoizpenekoak.

Eskultura hori Eibarko Proba Banku Ofizialaren (BOPE) apaingarrietako bat zen. Probalekua Eibarko hirigunean zegoen, 90eko hamarkadaren erdialdean Azitaingo industrialdera lekualdatu zen arte. Eibarko Proba Banku Ofiziala (BOPE) su-armak prozesatzeaz arduratzen den erakunde ofiziala da, haien ezaugarrien, erabilezintasunaren eta ziurtagiri historikoen ziurtagiriak emateko.

Eibarko Proba Banku Ofiziala 1916an sortu zen. 1927tik aurrera arma guztiek bertatik igaro behar dute eta puntzoien bidez markatzen dira, normalean armazoian edo lerragailuan pistolen eta errebolberren kasuan, edo baskulan edo mekanismo-kaxoian, eskopeta eta arma luzeetan. Proba Bankuaren eginkizuna zen fabrikatutako armen kalitatea ziurtatzea, eta, horretarako, arma horiei erresistentzia- eta tiro-proba batzuk egiten zitzaizkien. Froga-bankuen inskripzioak elkarri aitortzeak arma beste herrialde batera eramanez gero frogatu behar izatea saihesten zuen.