Armaginaren omenezko monumentuaren maketa

Nestor Basterretxea, Bermeo 1924 – Hondarribia 2024

2024ko maiatzaren 6an, Nestor Basterretxea artistaren jaiotzaren mendeurrena ospatuko da. Museoak efemeride horrekin bat egin nahi du, eta armaginaren omenezko monumenturako egin zuen maketa erakutsiko du. Bozeto hori museoaren fondoko artelanetako bat da, eta museoko hallean ikus daiteke. Eskultura 80ko hamarkadan enkargatu zuen Eibarko Udalak, Aurora Bascaran alkate zela, Txaltxa zelaiko urbanizazio berriko espazio publikoan jartzeko. Hainbat arrazoi direla eta, azkenean ez zen eskultura gauzatu. Laurogeiko hamarkadatik, artistak hainbat eskultura jarri zituen ikusgai.

Eskulturaren bozetoak artistaren proposamenera hurbiltzen gaitu eta hura ezagutzen laguntzen digu: eskopeta bat irudikatzen duen irudi estilizatu eta geometrikoa, 8 metro inguruko altuerakoa. Bere 2006ko Crónica errante y miscelánea artelanean, arteak testigantza sortzeko duen boterea aldarrikatzen du artistak. Beharbada horixe zen eskulturaren proiektu honetan bilatzen zuena, Eibarko industrialari armagileen lan onaren lekuko izango zena.

Nestor Basterretxea. Arzadun. Artista

Nestor Basterretxea Bermeon jaio zen 1924ko maiatzaren 6an, eta Hondarribian hil zen uztailaren 12an. 1936an, Frantziara erbesteratu zen bere familiarekin batera eta, Bigarren Mundu Gerra hasi zenean, Buenos Airesera joan ziren bizitzera. Bertan, publizitateko marrazketa garatu zuen lehen jarduera artistiko gisa. 1952an, hona itzuli eta Arantzazuko Basilikako kriptako horma-irudiak egiteko aukeratu zuten. Urtebeteko lanaren ondoren, Santutegiko dekorazioa geldiarazi zuen debekuak Basterretxeari ere eragin zion, eta 1984ra arte ezin izan zituen horma-irudiak amaitu. Fundatzaileen artean, bi talde artistiko garrantzitsu nabarmentzen dira: 1957an 57ko Taldea osatu zuen Jorge Oteizarekin eta Agustin Ibarrolarekin batera, besteak beste, eta 1996an, Gaur taldea, Oteizarekin berarekin, Eduardo Chillidarekin eta abarrekin batera.

1958an, bere etapa piktorikoa amaitu zuen eta, hortik aurrera, eskultura izan zen bere jarduera nagusia. Bere eskultura-lanen artean, Estelas eta Cosmogónica Vasca serieak nabarmentzen dira, antzinako euskal jainko mitologikoen interpretazioa.

1963tik aurrera, hamar urtez, Nestor Basterretxeak diseinu industrialaren esparruan garatu zuen bere lana, batez ere hotelak dekoratzen eta altzariak diseinatzen. Argazkigintza esperimentalean ere aritu zen.

Bere lanak konstruktibismoari dagozkio lehen fasean, eta gero espresionismo abstrakturantz eboluzionatu zuten, euskal herriaren mitologiaren eta herri-sinesmenen erreferentziaz beteta. Bere lan garrantzitsuenen artean, honako hauek ditugu: Eusko Legebiltzarreko hemizikloan buru den zazpi adarreko zuhaitza, Donostiako Bakearen Usoa eta Renoko euskal artzainaren monumentua, 1996an Beasaingo Arriarango presan egindako esku-hartze monumentala ahaztu gabe.

«Hiru kilometroko horma-irudi» gisa definitu zuen zinema. Horrela sortu ziren Operación H (1963), Pelotari (1964) eta Alquézar, retablo de pasión (1965) film laburrak (azken biak Fernando Larruquertekin batera zuzendu zituen), eta Ama Lur – Tierra Madre (1966) film luzea, paisaia euskaldunaren ikuspegi ederra.